De minister voor rechtsbescherming wil een nieuw systeem voor hulp door een advocaat. Op 9 november jl. schrijft de minister een brief met zijn plannen.
Wat is het probleem volgens de minister?
Een juridische benadering biedt lang niet altijd een oplossing voor de achterliggende problematiek. Het beroep op gesubsidieerde rechtsbijstand is in de afgelopen jaren sterk toegenomen, terwijl het aantal rechtszaken is gedaald. De toename van het beroep op rechtsbijstand leidt tot een toename van de kosten, gedeeltelijk veroorzaakt door het stelsel zelf. Zo loont het op dit moment voor advocaten om door te procederen, omdat ze per procedure een toevoeging krijgen. De beloning is niet verbonden aan het vinden
van een oplossing. Ook is de overheid onnodig vaak wederpartij in procedures, mede doordat overheidsinstanties zich te formalistisch opstellen. Ten slotte komt het vaak voor dat rechtzoekenden die (net) boven de inkomensgrens van de Wrb vallen niet het commerciële tarief van een advocaat kunnen betalen. Hierdoor ontstaat er ongelijkheid in de toegang van het recht.
Wat is de basis voor goede rechtsbijstand?
Een goed functionerend systeem biedt iedereen toegang tot het recht, onafhankelijke rechtsbescherming, dienstverlening van hoge kwaliteit en kan langere tijd mee. Deze uitgangspunten vormen de toetssteen voor de herziening van het stelsel voor rechtsbijstand. Voorop staat dat de toegang tot het recht gewaarborgd moet zijn. Dit betekent toegang tot informatie, advies, begeleiding bij onderhandeling,
rechtsbijstand en, waar nodig, een beslissing van de rechter. Het betekent ook dat geschillen laagdrempelig opgelost moeten worden, evt. door rechtzoekenden zelf. De dienstverlening zal, ongeacht het type hulp of bijstand, aan controleerbare eisen moeten voldoen. Goede hulp is integraal en adresseert de kern van de problematiek, niet alleen het juridische aspect.
Wat zijn de plannen?
Het nieuwe stelsel is erop gericht geschillen in een vroeg stadium op een laagdrempelige manier op te lossen. Er komen zowel online als fysiek toegankelijke voorzieningen voor zelfhulp, informatie en advies Iedereen, ongeacht het inkomen, moet daar gemakkelijk terecht kunnen. Als er meer specialistische hulp nodig is, volgt een verwijzing naar aanbieders van rechtshulppakketten. Waar nodig en mogelijk zal hulp
zoveel mogelijk integraal worden vormgegeven, met een goede verbinding tussen het juridische en sociale domein. De rechtshulppakketten zijn een belangrijk element van het nieuwe stelsel. Het gaat om pakketten die voorzien in een integrale behandeling van een probleem voor een integrale prijs.
Rechtsbijstandverleners krijgen een vergoeding voor oplossingen i.p.v. procedures. Daarnaast krijgen zij een betere vergoeding voor de gewerkte uren.
Wanneer begint het?
In de eerste helft van 2019 moet het ontwerp van het stelsel, incl. de rollen en functies, nader vorm krijgen en zal een begin worden gemaakt met de eerste pilots met rechtshulppakketten, o.a. gericht op strafzaken, bestuursrecht en scheidingszaken. Medio 2020 komt er midterm review. Het streven is om in 2024 een volledig nieuw stelsel operationeel te hebben.
Bron: Migratieweb.
PS: deze plannen hebben tot nu toe veel reacties opgeleverd: kort gezegd wordt de minister verweten dat hij een systeem wil maken, waar burgers met gevulde beurs zich een advocaat kunnen veroorloven. Burgers met smalle beurs moeten hun problemen maar op een andere manier oplossen. Maar iedere burger moet de mogelijkheid hebben om zijn probleem voor te leggen aan de rechter, zo is de gedachte van de critici.