ZONDER PAPIEREN HIER EN OOK GEVACCINEERD WILLEN WORDEN?

DAGBLAD TROUW 4-8-2021

Door corona krijgen ongedocumenteerden meer aandacht en dat is wrang. Hun eigen problemen blijven in de schaduw staan van het nationale belang van vaccineren, stelt Martha Teijema, werkzaam voor Dokters van de Wereld.

Martha Teijema,

Wat betreft coronamaatregelen is Nederland het meest inclusieve land denkbaar. Vanaf het begin van de coronacrisis, wordt iedereen meegenomen bij quarantaine, testen en later vaccineren. Ik spreek wekelijks mensen die ongedocumenteerd in Nederland verblijven en probeer hen te ondersteunen bij het verkrijgen van toegang tot noodzakelijke gezondheidszorg. Dit is niet zelden een uitdaging; onder andere door onbekendheid met regels rondom zorg aan ongedocumenteerden of omdat zorg niet in het basispakket valt. Bijvoorbeeld anticonceptie, mondzorg en bepaalde psychische ondersteuning.

Voor veel ongedocumenteerden is corona niet hun grootste uitdaging. Zij hebben vaak geen woonplaats, geen mogelijkheid terug te keren naar hun thuisland en een statusaanvraag is niet altijd een optie. Middels vele tijdelijke, lokale en particuliere initiatieven proberen ongedocumenteerde mensen dagelijks hun hoofd boven water te houden. Door corona was het opeens in het nationale belang dat iedereen meedeed met de maatschappij. Ook jonge mannen uit bijvoorbeeld Afghanistan en Afrika. Zij werden opgevangen, kregen quarantaineplekken en zodra er een vaccin aanwezig was, werd duidelijk dat ook ongedocumenteerden mee zouden gaan in de vaccinatiestrategie.

Fouten tijdens IND-procedures

Voor het nationale belang en alle mensen die wel documenten hebben in Nederland, werden deze mensen, die al jaren structureel worden genegeerd en gediscrimineerd, opeens volwaardige burgers. In de media werd er voor het eerst in jaren uitvoerig gesproken over ongedocumenteerde mensen, over hoe en wanneer zij gevaccineerd moesten worden.

Er werd niet gesproken over de bizarre situatie om zonder documenten te moeten leven. Niet over de vele fouten tijdens IND-procedures, of de verscheidenheid aan redenen voor ongedocumenteerd zijn.

Heb ik vanavond te eten?

Voor de vele mensen die ik spreek is corona niet hun grootste probleem, laat staan hun grootste angst. De meest prangende vraag is niet: wanneer word ik gevaccineerd, maar: heb ik vanavond te eten, een dak boven mijn hoofd en krijg ik ooit een status zodat ik kan gaan leven? Op deze wijze is opnieuw duidelijk gemaakt hoe onrechtvaardig de situatie is van deze mensen zonder papieren.

Alleen als het in het belang van de publieke gezondheid is mogen zij meedoen in de maatschappij. Als het gaat om persoonlijke gezondheid is dat helaas niet het geval.